Với rất nhiều người, ngay cả bản thân tôi cũng từng có những nhầm lẫn về Firmware và Software. Hai thuật ngữ này chúng ta rất thường gặp với cái tên phiên dịch rất phổ biến, đó là “phần mềm”. Vậy Firmware là gì? Sự khác nhau giữa Firmware và Software. Chúng ta sẽ tìm lời giải qua bài viết dưới đây.

1. Firmware là gì?

Firmware là một thuật ngữ được dùng để chỉ những chương trình máy tính cố định và điều khiển cấp thấp nhiều thiết bị điện tử. Một số ví dụ điển hình về firmware có thể thấy từ những sản phẩm như bộ điều khiển từ xa hoặc máy tính bỏ túi, đến những thiết bị phần cứng như ổ cứng, bàn phím, màn hình LCD bóng bán dẫn mỏng hoặc thẻ nhớ, người máy công nghiệp,…

Đối với các thiết bị đơn giản, firmware là tất cả những gì chúng cần để hoạt động. Đối với các thiết bị tiên tiến hơn như máy tính, bạn cần thêm phần mềm software – chẳng hạn, hệ điều hành và ứng dụng phần mềm – để sử dụng chúng.

Hơn nữa, firmware cũng có mặt trong những thiết bị tiêu dùng phức tạp hơn để đáp ứng những quy trình cơ bản của thiết bị cũng như thực hiện những chức năng cao cấp hơn. Hầu như thiết bị nào ngày hôm nay, dù là máy tính, điện thoại, âm thanh nổi stereo, xe hơi hoặc máy giặt đều đến từ nhà sản xuất với một số dạng firmware khác nhau.

2. Sự khác nhau giữa Firmware và Software

Không có ranh giới rõ ràng giữa firmware và software. Tuy nhiên, firmware chủ yếu liên quan tới những quy trình hết sức cơ bản và cấp thấp trong một thiết bị. Nếu không có firmware, thiết bị hoàn toàn không thể hoạt động được.

Firmware đơn giản chủ yếu ở bộ nhớ chỉ đọc, hoặc OTP/Bộ nhớ chỉ đọc khả dĩ lập trình, khi những firmware phức tạp hơn thường lưu trú ở bộ nhớ nháy để có thể cập nhật. Những lý do thông thường để cập nhật firmware bao gồm sửa lỗi hoặc thêm chức năng vào thiết bị.

Một lần nữa bạn cần hiểu rõ rằng – firmware là một loạt các phần mềm software; đó là mã lập trình. Sự nhầm lẫn xuất phát từ thực tế là “software – phần mềm” điển hình chúng ta thường sử dụng để chỉ các chương trình như Microsoft Word, trình duyệt web, v.v. trong khi phần mềm thực tế là mọi mã bạn có thể tìm thấy trên thiết bị máy móc (máy tính, điện thoại, xe hơi hoặc bất kỳ thiết bị thông minh khác).

Nó chính xác hơn để gọi là phần mềm, chẳng hạn như Microsoft Word, trình duyệt web, v.v. Ngoài ra, còn được gọi “phần mềm ứng dụng” vì chúng là những ứng dụng. Tuy nhiên, điều này quá mơ hồ và không thực tế. Đây là cách “phần mềm ứng dụng” chỉ đơn giản là “phần mềm”.

Một trong những khác biệt chính giữa firmware và phần mềm ứng dụng, đó là firmware được lưu trữ trong bộ nhớ không ổn định (ROM, EPROM, hoặc bộ nhớ flash), trong khi phần mềm ứng dụng có thể làm việc từ bộ nhớ khả biến, không ổn định và ảo.

Thực tế, firmware nằm trong bộ nhớ có giới hạn về kích thước nghĩa là một chương trình firmware phải có kích thước nhỏ. Firmware có thể nhỏ tới vài kilobyte, còn phụ thuộc vào các chi tiết cụ thể của thiết bị, nó cũng có thể lớn hơn.

Tần suất cập nhật là một khác biệt lớn giữa firmware và phần mềm ứng dụng. Trong nhiều thiết bị, firmware không được cập nhật bởi người dùng và thường thì nhà sản xuất thiết bị không cho phép người dùng truy cập vào firmware.

Ví dụ, trên các thiết bị như đĩa cứng, ổ đĩa quang học, thiết bị điện tử tiêu dùng, v.v., thường người dùng không có cơ hội điều chỉnh firmware. Điều này là tốt bởi vì nếu người dùng có thể làm hỗn độn firmware của các thiết bị này, kết quả có thể là một thiết bị ngừng hoạt động.

Trong các trường hợp khác, tức là BIOS máy tính và firmware của điện thoại thông minh và trình phát nhạc, người dùng có thể cập nhật. Điều này thậm chí còn được khuyến cáo bởi vì bằng cách cung cấp cập nhật firmware, nhà sản xuất có thể sửa lỗi trong các phiên bản phần mềm trước hoặc cung cấp các tính năng mới.

Tuy nhiên, ngay cả khi một thiết bị cho phép cập nhật phần mềm, bạn cũng cần phải thận trọng và thực sự, thực sự, thực sự cần biết bạn đang làm gì bởi nếu không bạn có thể phải “đấu thầu” thiết bị của mình và chắc chắn điều này không phải là điều bạn muốn.

Về căn bản, trên đây là những gì bạn cần biết về Firmware cũng như phân biệt Firmware và Software. Chúc các bạn thành công.